Ook na een grootschalige renovatie aan deze flat komen de kenmerkende verdiepingsbanden visueel terug. De enorme betonnen flat wordt ingrijpend verbeterd en verduurzaamd. Deze en andere ERAflats zijn gebouwd in de jaren 60 en 70 toen de woningnood heel erg hoog was. Aannemer J.P. van Eesteren bedacht in die tijd de tunnelgietbouw, een revolutionair nieuw systeem om sneller te kunnen bouwen. Het systeem kreeg de naam Van Eesteren Rationale Aanpak (ERA). In de afgelopen jaren is gestart met een grondige renovatie van de tientallen ERAflats, waardoor de woningen een stuk energiezuiniger en comfortabeler worden.
Dertiende flat
Voor de buitenzijde betekent dat onder meer het isoleren en afwerken van de kopgevels van de Schermerhoekflat. Vanaf de eerste woonlaag brachten wij een nieuwe schil aan door een gevelisolatiesysteem en werkte die vervolgens af met minerale gevelstrips van Sto. De twee meter hoge plint bestaat uit bergingen en werd niet geïsoleerd, omdat daarmee geen energetische waarde wordt toegevoegd. Daardoor blijft daar de oorspronkelijke gevel zichtbaar.
Het 14 centimeter dikke isolatiepakket is tegenwoordig een reguliere isolatiedikte. De flat aan de Schermerhoek is de dertiende ERAflat die het bedrijf aanpakt voor Team ERAflats, een joint venture van ERA Contour en Smits Vastgoedzorg. Saai? Zeker niet, het blijft leuk. Elke kopgevel is een uitdaging en grote projecten zoals dit kunnen we goed aan. We worden nog steeds blij van het resultaat dat we neerzetten.
Geheel eigen identiteit
De oplossing met StoCleyer gevelstrips biedt veel voordelen ten opzichte van de conventionele gevelsteen. De planontwikkelaar van Smits heeft dit systeem aan Havensteder geadviseerd vanwege het onderhoudsvrije karakter en omdat de uitgevraagde energieprestaties ermee worden gehaald. Zij kwamen al gauw uit bij een lichtgewicht gevelsysteem, zodat geen aanpassingen nodig waren aan de bestaande (draag-)constructies. Het huidige gebouw had een gevel van metselwerk en dat beeld wilden ze zoveel mogelijk nabootsen. De architect wilde een gelijke uitstraling behouden. Sto bleek in staat om de originele steen zeer nauwkeurig na te maken, zowel wat betreft kleur als reliëf. Uiteindelijk is mede onder invloed van budgettaire redenen voor een combinatie gekozen tussen stucwerk en minerale steenstrips. Hierdoor heeft de architectuur een frissere uitstraling en geheel eigen identiteit gekregen.
Steigerwerk boven water
Voor dat het zover is, verzorgen wij het bijkomende steigerwerk en onderzoeken de staat van de spouwmuurverankering. De ankers koppelen het bakstenen buitenspouwblad aan het binnenspouwblad en stabiliseren daarmee de buitengevel. Die ankers kunnen nogal roesten en het kan zelfs zo zijn dat er in het verleden te weinig ankers zijn aangebracht. Dat kan gevaarlijke situaties opleveren. Bij deze flat moesten eerst ankers bijgeplaatst worden waarna de gevelisolatie kon worden aangebracht. Dus ook constructief is de kopgevel compleet gerenoveerd.
Een stuk lastiger was het om een steiger te bouwen aan de kant waar de kopgevel aan het water grenst. Daar moest een onderconstructie in het water voor gebouwd worden zodat wij de steiger erop konden zetten. We zijn met het uitvoeringsteam van de aannemer druk geweest om daar een plan voor te verzinnen en een stalen werkvloer te laten ontwerpen door de constructeur. Daarop komt vervolgens de veertien verdiepingen hoge steiger te staan. Niet vreemd dus dat daar heel wat afstemming voor nodig is en wij aanvullende steigertekeningen hebben laten maken om de constructie zo goed mogelijk voor te bereiden.
Zichtbare verdiepingsbanden
Kenmerkend aan de ERAflats zijn de horizontale, lichte banden in de kopgevels. Dat zijn de betonnen verdiepingsvloeren die naar buiten doorgestort zijn. Ze maken de veertien etages van buitenaf goed zichtbaar. Maar energetisch zijn de banden niet zo gunstig. Ze trekken de buitentemperatuur gemakkelijk naar binnen. Toch wilde de gemeente de banden op de kopgevels terugzien. Daarom zijn 30 centimeter brede schijnstroken aangebracht van StoDeco-plaatmateriaal. Die isoleren goed en de koudebrug neem je daardoor weg. De stroken zijn verlijmd op het gevelisolatiesysteem, waarna boven en onder de stroken de gevelstrips werden aangebracht. Op die manier lijkt het alsof de vloeren weer doorlopen en wordt aan het bestaande beeld van de flat zo weinig mogelijk veranderd.
Vroeg aangehaakt
Dat de banden van de verdiepingsvloeren op de kopgevels weer zichtbaar zouden worden na de renovatie, was een wens vanuit het projectteam Schermerhoek. En ook dat de kleur van de banden en de gevelstrips dicht bij de oorspronkelijke kleuren moesten liggen. Die wensen hebben we aan A3 architecten meegegeven. Minerale gevelstrips zijn ook toegepast bij renovaties van andere ERAflats. Minerale gevelstrips zijn licht, kunnen snel worden aangebracht en ze zijn in de loop der jaren flink verbeterd op esthetisch vlak.
Bij dit project zijn we al vroeg aangehaakt. Dat is zeker gunstig, want we hebben zelf de tekeningen en de berekeningen van het steigerwerk uitbesteed en hebben ook meegedacht met de draagconstructie.
Blusleiding
Het bijzondere aan de bouw van deze flat aan de Schermerhoek is dat de vluchttrappenhuizen aan de buitenkant van de kopgevel zitten. Ook die trappenhuizen moesten meegenomen worden. Een bewerkelijke kop. Je moet het hoekje om en het balkon op om ook die stukken gevel goed mee te kunnen nemen. Ook de blusleiding, die normaal gesproken inpandig zit, zit bij deze flat aan de buitenkant. We hebben er daarom netjes omheen gewerkt met het isolatiepakket.
In korte tijd zijn er dus veel meters gemaakt. Dat is ook waar we om bekend staan: zulke grote koppen snel en vakkundig erin maken. Elke kopgevel is een uitdaging. En als dan die steigers weg zijn, ziet het er weer supergaaf uit. En zo strak!
Klik op de afbeelding om het artikel
te lezen in het magazine Stedenbouw.
Het complete boek is te lezen: Hyperlink