De drie portiekflats aan de Klerkstraat hebben hun gekleurde verticale band op de gevel ingeruild voor een uitvergroot steenverband onder de kozijnen. De flats maken deel uit van zeven galerij- en portiekflats aan de Klerkstraat en de Viergeversstraat in de Rotterdamse wijk Het Lage Land. De woningen uit de jaren ’60 werden energiezuiniger gemaakt. IJsselmonde buitengevelisolatie paste een dik pakket isolatie toe en werkte die deels af met een tapetechniek.
Energielabel
De 264 sociale huurappartementen zijn eigendom van de Rotterdamse woningcorporatie Havensteder en vallen onder renovatieproject Het Lage Land fase 1. Daarna volgen nog eens negen woonblokken in fase 2 en 3. “Net zoals veel woningcorporaties hebben wij de afspraak gemaakt om in 2028 de energielabels E, F en G weg te werken, zegt Jurgen Oosterman, projectmanager realisatie bij Havensteder.
Voor dit project is gekozen om de buitenschil aan te pakken door middel van gevelisolatie, dubbele beglazing en nieuwe voordeuren. Daarnaast zijn het dak en de vloer van de onderste woonlaag geïsoleerd. Met als resultaat een energielabel C of B en meer comfort in de woning. “Op dit moment maken de woningen gebruik van blokverwarming, maar zijn ze met de nieuwe aanpassingen al voorbereid om in 2050 helemaal van het gas af te zijn.”
Stroken
In april 2022 startte Havensteder samen met Constructif uit Dordrecht met het verduurzamen van 264 woningen in Het Lage Land. In opdracht van Constructif isoleerde IJsselmonde in totaal 4500 m² buitengeveloppervlak en werkte die af. Na het aanbrengen van de wapeningslaag werden de gevels deels afgewerkt met sierpleister (Sto LIT 1,5mm) van Sto Isoned BV uit Tiel. Maar niet voordat IJsselmonde er precies op maat gemaakt schilderstape op aanbracht voor de in het oog springende verticale stroken onder de kozijnen.
Niels Kempen, productmanager bij Sto Isoned BV: “Door de tape al te verwijderen als de sierpleister nog niet hard geworden is, ontstaan er stroken die ongeveer anderhalve millimeter dieper liggen dan het omliggende stukwerk. Dat is de korreldikte van de sierpleister die hier op advies van de architect is gebruikt. Dat zorgt voor het speelse effect, dat er iets gebeurt op de gevel.” De randjes van de stroken werden vervolgens door IJsselmonde netjes bijgewerkt. “De stroken werden daarna voorzien van ons tweelaags verfsysteem in een brons-bruine kleur. Ook alles wat gestukt is, is geschilderd met hetzelfde verfsysteem, maar dan in een gelige kleur. Het voordeel is dat zo’n verflaag ervoor zorgt dat de sierpleister door weerinvloeden niet meer gaat verschralen.“
Spekkoek-gebouwen
De Rotterdamse wijk is in de jaren ’60 ontwikkeld om voor iedereen in de maatschappij een passende woning te bieden. “Naast grondgebonden woningen staan er ook galerijflats en portiekflats,” legt Tom Visser van A3 Architecten uit. De woningen waren daardoor geschikt voor verschillende gezinssamenstellingen. Onder invloed van het Modernisme was het oorspronkelijke kleurgebruik primair: gele kozijnen, rood metselwerk en in het geval van de portiekflats aan de Klerkstraat een blauwe baan of ‘schijf’ die het trappenhuis markeerde.
Wat ook typerend is voor dit soort bakstenen gebouwen zijn de horizontale vloerbanden die door de gevel heen zichtbaar zijn. Spekkoek-gebouwen noemt Visser ze ook wel. Het behouden van deze banden is een esthetische keuze geweest, namelijk om te voorkomen dat de gevel van een afstand een saai, groot vlak zou worden. En door de banden glad af te laten werken en te laten schilderen in een nieuw, grijs jasje is de uitstraling tegelijk een knipoog naar vroeger.
Bijzondere uitstraling
Naast isoleren en afwerken, verzorgde IJsselmonde ook de opbouw van het steigerwerk en het reinigen en schilderen van de plint. Jacco Oostenbrug, commercieel directeur bij IJsselmonde: “Dit project was flink aanpakken. Mede door de speciale afwerkingen en de detaillering zijn we daar in totaal 33 bouwweken mee bezig geweest.” Met het aanbrengen van een vijftien centimeter dik gevelisolatiepakket van Sto (Therm Classic) is de isolatiewaarde fors verhoogd en is het comfort volgens Oostenbrug “minstens tien keer beter geworden.” Door alle details in de afwerking en de bijzondere uitstraling door de belijning vindt hij de renovatie van de drie portiekflats een mooi voorbeeld van wat je met buitengevelisolatie op een betrekkelijk eenvoudige manier kunt bereiken.
Harmonie
De kopgevel en de geveldelen boven de portieken zijn na het isoleren afgewerkt met minerale gevelstrips, ook van Sto Isoned (Sto Clayer ….) De kleur van de gevelstrips is speciaal gecreëerd voor deze flats.
Visser van A3 Architecten: “Waar de oude kleuren vooral de verschillen benadrukten, hebben we nu gekozen voor de harmonie van bruin- en bronstinten. We vonden wel dat de entree inclusief trappenhuis herkenbaar moest zijn en wat uitbundiger mocht dan de rest van de flat. Daarom is daar voor metselwerk gekozen in de vorm van gevelstrips. Maar in de detaillering van het stucwerk kan je dus heel duidelijk zien welke delen belangrijker zijn dan andere.“
Klik op de afbeelding om het artikel
te lezen in het magazine Stedenbouw.
Het complete boek is te lezen: Hyperlink